Susza, której doświadczyliśmy w 2018 roku, miała znaczący wpływ na świat traw. Choć wydawało się, że to żółty stał się nowym zielonym, latem i jesienią 2018 r., obowiązującym trendem był brązowy. Kostrzewa czerwona (Festuca rubra) dla wielu okazała się rozczarowaniem, natomiast życica trwała (Lolium perenne) sprawiła nam przyjemną niespodziankę. Kostrzewa trzcinowa (Festuca arundinacea) wykonała swoje zadanie, mietlica pospolita (Agrostis capillaris) wykorzystała okazję, zagarniając nowe tereny, a wiechlina łąkowa (Poa pratensis) udowodniła swoją niezawodność. Jednak w żadnym razie nie należy wrzucać wszystkich gatunków i odmian do jednego worka. Dlaczego jedna odmiana trawy przetrwała i zregenerowała się, a inna zamarła? Wiedza, jaką zgromadziliśmy w trakcie szeroko zakrojonych badań granic wytrzymałości poszczególnych gatunków i odmian traw, po raz kolejny okazała się nieoceniona. Dokonuj więc mądrych wyborów.
Ostatnie lato stanowiło nie lada wzywanie dla wielu profesjonalistów zajmujących się trawami. Jakie ekstremalne warunki może znieść trawa i gdzie leży granica jej wytrzymałości? Czy powinienem już włączyć zraszacze? Czy podlewanie było dobrą decyzją? Czy tego chciałem? Na te pytania nie ma jednej prostej odpowiedzi. Dlatego trzeba zawsze zacząć krok wcześniej i zadać sobie pytanie: jakie gatunki i odmiany traw mogę podlewać rzadziej? Właściwy dobór mieszanki nasion może oszczędzić nam mnóstwa stresu, a także wody i pieniędzy. Najlepiej dokonać mądrego wyboru na podstawie danych uzyskanych w badaniach. Barenbrug przez lata badał granice wytrzymałości traw, w tym także ich odporność na suszę i wysokie temperatury. Lekcje, jakich udzieliło nam zeszłe lato, dotyczące różnych odmian, zostały przedstawione w niniejszym artykule.
Kostrzewa czerwona półkępowa często źle znosi upały
Kostrzewa czerwona ucierpiała najmocniej. I to pomimo faktu, że jest odporna na suszę. Niestety odporność na suszę nie oznacza, że dany gatunek trawy automatycznie toleruje wysokie temperatury. Właśnie to stanowiło sedno problemu, jaki obserwowaliśmy ubiegłego lata: połączenie suszy i wysokich temperatur. Kostrzewa czerwona jest odporna na suszę, ale niezbyt dobrze radzi sobie podczas upałów. Wiedzieliśmy to już wcześniej, dzięki badaniom prowadzonym na południu Europy. Jednak nie można traktować wszystkich odmian kostrzewy czerwonej tak samo. Odmiany z cienkimi rozłogami reagują na upał i suszę inaczej niż zwykła kostrzewa czerwona i inaczej niż odmiany o grubych rozłogach. Znaczące różnice obserwuje się nawet w ramach jednego podgatunku – poszczególne odmiany bardzo się między sobą różnią. Niektóre znacznie lepiej radzą sobie w okresie letnim.
Kostrzewa szczeciniasta (owcza) wyróżnia się na tle odmian kostrzewy czerwonej półkępowej, ponieważ wymaga minimalnej pielęgnacji. Radzi sobie doskonale w warunkach niedoboru składników odżywczych, a także przy bardzo małej ilości wody. Ponadto cechuje się największą odpornością na upały spośród wszystkich odmian kostrzewy czerwonej półkępowej. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że poszczególne odmiany mogą znacząco różnić się od siebie. Większość odmian kostrzewy szczeciniastej nie toleruje niskiego koszenia i z całą pewnością nie radzi sobie w warunkach intensywnej eksploatacji.
Kostrzewa czerwona jest jedną z trudniejszych traw podczas suszy, ponieważ wytwarza warstwę filcu, a przed odwodnieniem chroni się, wydzielając substancje tłuszczowe. Połączenie tych dwóch cech sprawia, że gleba nabiera właściwości hydrofobowych. Woda nie może wniknąć w głąb gleby, co uniemożliwia roślinom regenerację. Woda nie dociera też do nasion, które w rezultacie nie wykiełkują. Trawnik zamiera, a nowe rośliny nie mają żadnych szans. To błędne koło można przerwać tylko w jeden sposób: neutralizując hydrofobowość gleby.
Dzięki specjalnej technologii otoczkowania nasion, można zapobiec stresowi roślin, wywołanemu przez hydrofobowość gleby. Składniki otoczki Yellow Jacket Water Manager rozprzestrzeniają się w substracie, eliminując hydrofobowość. Woda jest znów dostępna, co zmniejsza stres, na jaki młode, wrażliwe rośliny są narażone podczas suszy i upałów (patrz zdjęcie i wykres). Technologia ta jest obecnie dostępna dla mieszanek traw przeznaczonych na pola golfowe i murawy sportowe. Niedługo technologia Yellow Jacket Water Manager będzie też dostępna dla mieszanek przeznaczonych na trawniki.
W lipcu panowała susza, co spowodowało znaczne pogorszenie stanu murawy z nasion niepoddanych otoczkowaniu. Stopień pokrycia gleby roślinami spadł z 80 do 45%. Testy Aquatrols/Barenbrug z zastosowaniem Yellow Jacket Water Manager wykazują, że mimo iż rośliny w pełni wykiełkowały i rozwijały się, to jednak wskutek stresu cieplnego zamarły. Zdjęcie wykonano w połowie lipca, po wystąpieniu stresu cieplnego.
Kostrzewa trzcinowa nie ma problemów z suszą i upałami
Kostrzewa trzcinowa to jeden z najbardziej odpornych na suszę i upał gatunków spośród traw rosnących w Europie Zachodniej. Dobitnie pokazały to nasze intensywne badania, prowadzone we Włoszech, w tunelach odgradzających badane trawy od deszczu (patrz zdjęcia). W tunelach tych rośliny poddawane są działaniu silnego stresu wywołanego przez długi okres suszy i wysokich temperatur. Jedynie nieliczne rośliny przeżywają takie warunki panujące przez kilka tygodni, a jeszcze mniej zregeneruje się po takim stresie.
Badania te doprowadziły do opracowania mieszanki Water Saver, która potrzebuje niemal o 70% mniej wody niż standardowa mieszanka trawnikowa. Mieszanka Water Saver jest dostępna na rynku od lat, jednak poza obszarem Europy Południowej i Wschodniej nie było na nią dużego popytu. Sytuacja ta ostatnio uległa zmianie. Mieszanka składa się ze specjalnie wyselekcjonowanych odmian kostrzewy trzcinowej, wiechliny łąkowej i życicy trwałej, które nie mają sobie równych pod względem tolerancji na suszę oraz regeneracji po okresach suszy i upałów.
Wiechlina łąkowa jest kapryśna
Poszczególne odmiany wiechliny łąkowej bardzo różnią się między sobą, jeżeli chodzi o wytrzymałość na suszę i upał. Przyczynę, dla której nie wszystkie odmiany dają sobie radę, często stanowią niewidoczne na pierwszy rzut oka szkodliwe choroby. Odmiany, które zostały wysoko ocenione w wykazach Dutch Grass Guide (holenderski przewodnik po trawach), nie wybaczają błędów i mogą sobie nie poradzić w gorących i suchych regionach, np. na południu Europy. Z kolei odmiany, które świetnie radzą sobie w Europie Południowej i Wschodniej, niekoniecznie cieszą się wysoką oceną w wykazach holenderskich. Na szczęście istnieją odmiany, które doskonale sprawdzają się w obu strefach klimatycznych.
Życica trwała może zaskoczyć
Od dawna powszechna jest opinia, że życica trwała nie nadaje się na obszary, na których występują gorące lata. Właśnie dlatego zdolności regeneracyjne życicy trwałej, jakie ujawniły się po ekstremalnie ciepłym lecie w 2018 roku, stanowiły dla wielu z nas prawdziwe objawienie. W wielu miejscach życica trwała zregenerowała się jako pierwsza. Jednak jej wadą jest skłonność do tworzenia kęp. Skutkuje to gołą glebą, upstrzoną tu i ówdzie kępami zielonej trawy, która nie tworzy ładnej, równomiernej darni.
Wśród odmian życicy trwałej panuje ogromna różnorodność. Starsze odmiany często uzyskują znacznie gorsze oceny, jeśli chodzi o wytrzymałość na suszę i wysokie temperatury, niż odmiany nowe. Badania prowadzone we Włoszech i Francji pokazują, że życica trwała wytwarzająca rozłogi (samoregenerująca się życica trwała – trawa RPR) radzi sobie dużo lepiej od innych odmian zarówno podczas okresów suszy i upału, jak i w trakcie regeneracji po takich okresach.
Zdolność życicy RPR do wytwarzania rozłogów sprawia, że wspomniane wcześniej tworzenie nieatrakcyjnych kęp także należy do przeszłości. Roślina macierzysta jest w stanie sama wytwarzać nowe rozłogi, które wypełniają gołe przestrzenie w murawie. Zatem wyjątkowe mieszanki zawierające życicę RPR nie tylko najszybciej odbudowują uszkodzenia spowodowane suszą, lecz także gwarantują, że uszkodzenia te będą mniejsze niż w przypadku innych odmian traw.
Trawniki – zapobiegać czy leczyć?
Dzięki intensywnym badaniom, możliwe stało się stworzenie rozwiązań mających oparcie w danych naukowych, pozwalających na szybką regenerację traw po uszkodzeniach spowodowanych suszą, a także, na ile to możliwe, zapobiegających powstawaniu takich uszkodzeń.
Mieszanka Water Saver to najlepsze rozwiązanie zapobiegające uszkodzeniom trawnika. Water Saver nie bardzo nadaje się do uzupełniania ubytków w już rosnącej darni. Do tego celu optymalna jest mieszanka Bar Power RPR, której podstawę stanowi rozłogowa życica trwała. Mieszankę Bar Power RPR można wysiewać na wszystkich rodzajach trawników. Jest też polecana do obsiewania nowo zakładanych trawników.
Murawy sportowe – zapobiegać czy leczyć?
Jeśli skupimy się wyłącznie na odporności na suszę i upał, mieszanka Water Saver jak najbardziej jest predestynowana do obsiewania boisk sportowych. Jednak jej wytrzymałość na eksploatację jest nieco niższa niż tradycyjnych mieszanek przeznaczonych na murawy sportowe. Dlatego tam, gdzie potrzebna jest najwyższa odporność na deptanie oraz bardzo dobra tolerancja na suszę i wysokie temperatury, lepiej użyć mieszanki Rapide RPR. Zawiera ona życicę trwałą i wiechlinę łąkową w tych samych proporcjach co tradycyjna mieszanka Rapide, jednak jest to życica RPR oraz najbardziej odporna na suszę odmiana wiechliny łąkowej (25%). Mieszanka Rapide RPR cechuje się wysoką wytrzymałością na deptanie, jest bardzo odporna na suszę i upał, a także niezawodnie regeneruje uszkodzenia spowodowane właśnie przez suszę.
Mieszanka RPR Sport, zawierająca nasiona otoczkowane z użyciem technologii Yellow Jacket Water Manager, to najlepsze rozwiązanie, jeśli chodzi o regenerację uszkodzeń wywołanych suszą. RPR Sport szybko się odbudowuje, a dzięki specjalnej technologii otoczkowania, woda w glebie jest zawsze dostępna, umożliwiając kiełkowanie nasion oraz wzrost roślin.
Pola golfowe – zapobiegać czy leczyć?
W przypadku pól golfowych technologia Yellow Jacket Water Manager jest dostępna w wielu mieszankach, żeby zapewnić wolne od stresu kiełkowanie nasion i wzrost roślin. Jeżeli chcemy mieć murawę z kostrzewy o wyższej odporności na suszę i upał, mieszanka Bar Fescue Plus będzie zdecydowanie najlepszym wyborem. Poza najbardziej odpornymi na suszę i wysokie temperatury odmianami kostrzew, mieszanka ta zawiera także kostrzewę szczeciniastą, która znosi niskie koszenie i cechuje się stosunkowo wysoką wytrzymałością na eksploatację.
Mieszanka Bar Extreme RPR to najlepsze rozwiązanie, gwarantujące szybką regenerację murawy na polach golfowych (tee i fairway). Mieszanka ta zawiera życicę RPR oraz drobnolistne odmiany życicy trwałej. Dobrą alternatywą jest mieszanka Bar Intensive RPR. Poza życicą RPR zawiera ona najbardziej odporne na suszę i upał odmiany kostrzewy czerwonej i drobnolistne odmiany życicy trwałej.
Podsumowanie
Dokonując mądrego wyboru mieszanki trawy, można wiele zyskać. Jeżeli chodzi o usuwanie uszkodzeń, można to osiągnąć w najbardziej wydajny sposób. Ponadto, zastosowanie odpowiednio dobranej mieszanki na początku, umożliwia przede wszystkim uniknięcie dużej części uszkodzeń. Wybieraj zatem mądrze, decydując się na właściwe rozwiązania poparte niezależnymi badaniami.
Olaf Bos – International Product Manager ds. murawy, Barenbrug.
Piotr Krzywicki – Barenbrug Polska.
Kontakt:
Barenbrug Polska Sp. z o.o.
ul. Sowia 15
62-080 Tarnowo Podgórne
tel.: 61 816 41 34,
faks: 61 814 63 05
p.krzywicki@barenbrug.pl,
TEKST – Olaf Bos, Piotr Krzywicki
FOTO – Archiwum firmy Barenbrug
