Powszechnym problemem dotykającym boiska trawiaste jest zanik zadarnienia roślinnego spowodowany intensywnym użytkowaniem przez piłkarzy

Mechaniczne zagęszczenie podłoża powoduje zmiany w roślinności. Zmniejsza się porowatość gleby, co ogranicza jej pojemność wodną i powietrzną. Wiele badań dowodzi, że występuje bezpośredni związek między zadarnieniem traw a porowatością podłoża. Zaobserwowano także, że zmiany porowatości podłoża są znaczące tylko do głębokości 10 cm. Długotrwały proces „ubijania” podłoża, przy mało intensywnym działaniu, prowadzi do zmiany składu gatunkowego, czyli w murawie piłkarskiej zaczynają rosnąć chwasty dwuliścienne, np. mniszek lekarski (Taraxacum officinale) czy babka (Plantago sp.).

Brak tlenu w glebie wpływa na stres roślin

Badania związane ze stresem roślin dowiodły, że wpływa on na zwięzłość podłoża. Zawartość tlenu w glebie maleje nie tylko poprzez zagęszczenie, lecz także zostaje on w naturalny sposób zużyty przez korzenie traw oraz żyjące w glebie mikroorganizmy. Brak tlenu w glebie może być także powodowany długotrwałym zalaniem wodą lub zalegającą warstwą lodu. Tlen atmosferyczny w takich warunkach powoli dyfunduje w głąb, co w konsekwencji sprawia, że ciśnienie cząstkowe tlenu może się zmniejszyć od 1 do 5 kPa, a nawet spać do 0
– warunki deficytu tlenu. Wówczas w takich glebach zaczyna się tworzyć środowisko silnie redukujące, o toksycznych stężeniach Fe2+, Mn2+, H2S, siarczków, kwasu mlekowego
i masłowego. Jednocześnie ulegają modyfikacjom przemiany azotu. Kiedy korzenie roślin docierają do takich warunków, następuje anatomiczna i morfologiczna reakcja roślin w celu obrony przed stresem, wywołanym niedoborem tlenu w podłożu. Takie warunki, w pierwszej kolejności, powodują zahamowanie wzrostu wierzchołków korzeni. Następnie rośliny zaczynają produkować etylen, co powoduje skrócenie i spłycenie systemu korzeniowego. W tym samym czasie następuje zahamowanie krzewienia oraz wzrostu trawy. Inną konsekwencją ubicia podłoża jest przepuszczalność wody w głąb profilu glebowego po opadach atmosferycznych. Przy gwałtownych opadach mogą nastąpić lokalne podtopienia lub długotrwałe kałuże. Konsekwencją tego jest zamieranie roślinności. Dodatkowo, gdy murawa jest użytkowana w takich warunkach, następuje spotęgowanie niszczenia powierzchni trawiastej. Pojawia się roślinność niepożądana: rdest ptasi (Polygonum aviculare), babka (Plantago sp.), wiechlina roczna (Poa annua), a nawet glony (Algae sp.).

Badania na gęstość gleby suchej pomogą określić, jak zbite jest boisko. Gęstość gleby suchej jest to stosunek masy określonej objętością gleby pobranej z zachowaniem jej struktury i wysuszonej w 105°C do objętości tej gleby lub do masy takiej samej objętości gleby. System korzeniowy roślin rozwija się prawidłowo wówczas, gdy gęstość gleby suchej – gleb mineralnych, wynosi około 1,4 g/cm-3. Jednak gdy zagęszczenie będzie wynosić ponad 1,8 g/cm-3, to korzenie roślin nie będą przenikać w głąb gleby.

WIĘCEJ W MAGAZYNIE „BOISKA I STADIONY” NR 13

TEKST I FOTO – Kamil Prokopiuk