Lodowisko stałe umożliwia zarówno rekreację, jak i uprawianie jazdy figurowej, hokeja, curlingu czy jazdy szybkiej na lodzie, a także odbywanie planowych lekcji WF. Może być otwarte przez dużą część roku, zapewnia zatem kształcenie i systematyczny trening sportowców. Jest zazwyczaj zadaszone, a więc niewrażliwe na deszcz. Jego uruchomienie jest tanie i proste – instalacja jest gotowa do użytku, wystarczy tylko dokonać przeglądu i wylać wodę. Jest to jednak inwestycja dość droga, wymagająca zatrudnienia profesjonalnego personelu, a także czasu.

Lodowisko mobilne natomiast jest zazwyczaj przeznaczone do rekreacji. Winno być tak umiejscowione, aby podnieść atrakcyjność miejsca, w którym się znajduje – rynku, głównego placu w mieście czy centrum handlowego. Nowoczesne technologie umożliwiają montaż i demontaż takiego lodowiska w kilkadziesiąt godzin. Większość firm wypożyczających lodowiska zapewnia także maszyny do pielęgnacji tafli i profesjonalny personel. Zadaniem użytkownika jest tylko zapewnienie finansowania, przygotowanie placu i dostarczenie energii elektrycznej. W zamian otrzymuje obiekt, który gwarantuje atrakcyjne spędzanie czasu dzieciom, młodzieży i dorosłym, a tym samym wysoką frekwencję. Wdzięczność mieszkańców dla inwestora i dochody ze sprzedażny biletów, wynajmu łyżew czy reklam są dodatkowa premią.

Na co zwrócić uwagę przy planowaniu inwestycji

Lodowisko mobilne najprościej jest wynająć. Gwarantuje to przygotowanie i prowadzenie lodowiska przez profesjonalna firmę, która we własnym interesie dopilnuje wysokiej jakości lodu i serwisu. Użytkownik ma zapewnione lodowisko w dowolnym miejscu, składowane, transportowane i montowane przez kogoś, kto się na tym zna i robił to już dziesiątki razy. Duża konkurencja na polskim rynku gwarantuje również korzystna cenę.

Natomiast w przypadku lodowiska stałego należy rozpocząć od przygotowania programu funkcjonalno-użytkowego (PFU). W programie należy uwzględnić przede wszystkim to, jakie sporty zimowe będą uprawiane, oraz koszt inwestycji i koszt eksploatacji lodowiska.

Główne elementy lodowiska stałego

1. Płyta lodowiska

Jeżeli lodowisko ma służyć jako boisko bądź wrotkowisko, płyta winna być wykonana z betonu zbrojonego. Należy pamiętać, że płyta taka jest ogromnym wymiennikiem ciepła, a jej zaprojektowanie wymaga dużej wiedzy i doświadczenia, dlatego należy zlecać to wyłącznie specjalistom. Płyta taka będzie użytkowana przez kilkadziesiąt lat, a jej konstrukcja ma znaczący wpływ na koszty eksploatacji. Koszt zawiera się między 400 a 800 zł za m², w zależności od zastosowanej technologii i wykonawcy. Jeżeli płyta ma pełnić rolę wyłącznie lodowiska, można rury mrożeniowe po prostu zasypać piaskiem. Zmoczony i zamrożony piasek ma własności zbliżone do betonu, a koszt inwestycji jest bez porównania mniejszy. W razie potrzeby orurowanie może być użyte do budowy płyty betonowej.

2.Zadaszenie

Zadaszenie lodowiska ma zapewnić ochronę przed opadami i wiatrem. Jeżeli lodowisko ma być używane w cieplejszych miesiącach, zadaszenie ma także zapewnić izolację przed energią cieplną. Im lepsza izolacja, tym niższe koszty eksploatacji. Koszt takiego zadaszenia rozpoczyna się od ok. 300 tys. zł, zaś górną granicę stawia fantazja inwestora.

3. Maszynownia chłodnicza

Na lodowiskach rekreacyjnych o powierzchni rzędu 600 m² należy zaplanować maszynownię, w której czynnikiem chłodniczym jest propan. Maszynownie te są tanie w zakupie i eksploatacji, a także bezpieczne, o ile przestrzega się instrukcji obsługi. Należy unikać maszynowni freonowych – są drogie w eksploatacji i będą wycofane w przeciągu najbliższych lat ze względu na efekt cieplarniany. Budowanie nowych maszynowni z czynnikiem R22 jest już zakazane, a te pracujące są stopniowo wycofywane. Maszynownie pracujące na R404A,R407c i innych czynnikach z grupy HFC zostaną zakazane w najbliższych latach.

Koszt prostej, nowoczesnej maszynowni propanowej dla lodowiska rekreacyjnego to ok. 200 tys. zł. Maszynownia zaawansowana technologicznie możne kosztować 2 razy tyle. W maszynowniach lodowisk hokejowych, pracujących przez większą część roku, zaleca się zastosowanie czynnika R 717, czyli amoniaku. W nowoczesnych instalacjach lodowiskowych jest go tylko kilkadziesiąt kilogramów, dzięki czemu nie stanowi on żadnego zagrożenia dla otoczenia. Jego własności termodynamiczne zapewniają mu niekwestionowane pierwsze miejsce wśród czynników chłodniczych. Koszt prostej maszynowni amoniakalnej dla lodowiska hokejowego o powierzchni 1800 m² to ok. 1 mln zł. Maszynownia zaawansowana technologicznie będzie kosztowała o 50% więcej. Koszt eksploatacji takiej maszynowni jest zazwyczaj niższy o ponad połowę od typowej maszynowni freonowej. Ze względu na zastosowanie wysokiej technologii konkurencja jest dość ograniczona. Firm robiących maszynownie amoniakalne czy propanowe jest w Europie zaledwie kilkanaście, a freonowe kilkaset. W ostatnich latach pojawiły się maszynownie, w których jako czynnik chłodniczy zastosowany jest dwutlenek węgla. Sprawność ich jest jednak mniejsza niż amoniakalnych, koszt zakupu wyższy, a wysokie ciśnienie, które w nich występuje zarówno w czasie pracy, jak i przestoju, powoduje, że ich zastosowanie jest ograniczone.

4. Maszyna do pielęgnacji tafli

Maszyny do pielęgnacji tafli zwane są w Polsce „rolbami” od nazwy ich pierwszego importera z USA do Europy, a w USA – „zamboni” od nazwiska wynalazcy. Zadaniem takiej maszyny jest przede wszystkim utrzymanie właściwej grubości płyty lodowej, a także jej odpowiedniej jakości. Uzyskuje to przez ścięcie zużytej powierzchni lodu i położenie nowej warstwy wody o tej samej grubości, co ścięty lód. Należy pamiętać, że 1 cm zbędnego lodu na powierzchni 600 m² daje 6 ton wody, którą trzeba wylać, zamrozić i utrzymywać w stanie zamrożenia, co generuje duże koszty energii. Dlatego należy zwrócić uwagę, czy rolba, którą zamierzamy kupić, posiada zdolność ścinania powierzchni całej tafli, a nie tylko jej nierówności.

Ceny używanych profesjonalnych maszyn do utrzymywania tafli rozpoczynają się od 70 tys. zł za maszynę z roczną gwarancją. Natomiast ceny maszyn nowych zaczynają się od 60 tys. zł za maszynę doczepianą do ciągnika rolniczego, poprzez maszyny rekreacyjne w cenie ok. 200 tys. po maszyny profesjonalne, za które trzeba zapłacić powyżej 400 tys. zł. Maszyny należy kupować wyłącznie u profesjonalnych dostawców. Niekwestionowanym liderem rynku maszyn profesjonalnych jest ZAMBONI – od czasu skonstruowania pierwszej z nich aż do dzisiaj.

5. Bandy

Bandy dzielą się na rekreacyjne i profesjonalne. W przypadku band rekreacyjnych użytkownik określa sam, jakie warunki mają spełnić, aby zapewnić bezpieczeństwo łyżwiarzom. Kosztują one zazwyczaj 500–1000 zł za metr bieżący, w zależności od użytych materiałów i technologii wykonania. Duża konkurencja umożliwia uzyskanie atrakcyjnej ceny.

Bandy profesjonalne muszą spełniać wymagania IIHF i PZHL. Kosztują od 500 tys. do 1mln zł, w zależności od wymagań użytkownika. Ze względu na trudną technologie konkurencja jest bardzo ograniczona. W Europie istnieje tylko kilka firm, które są w stanie wykonać hokejowe bandy zgodne z obowiązującymi przepisami.

Wykonanie Programu Funkcjonalno-Użytkowego

Wykonanie PFU pomoże użytkownikowi określić potrzeby i zaplanować środki jeszcze przed zaprojektowaniem obiektu. Umożliwi także wykonanie lodowiska w trybie „zaprojektuj i wybuduj”, co pozwoli uniknąć sporów między projektantem a wykonawcą i uciążliwych dla inwestora prób zamian zaprojektowanych rzeczy wysokiej jakości na takie, na które wykonawca ma właśnie przecenę… Koszt wykonania takiego programu to kilka tysięcy zł, a pozwala zaoszczędzić dziesiątki, a czasem setki tysięcy zł.

Autor jest prezesem zarządu firmy Prorink Polska, w swojej karierze wybudował około 130 lodowisk w całej Europi, z czego ponad 100 w Polsce Kontakt e-mail: biuro@prorink.pl, tel. kom.: 606 99 88 22

Kontakt:
Prorink Polska Sp. z o.o.
tel. kom.: 606 99 88 22
biuro@prorink.pl

TEKST – Tomasz Bukowiecki
FOTO – Archiwum Autora